Scheiden is niet iets wat je zo maar doet, zeker niet als je kinderen hebt. Maar het kan nu eenmaal zo zijn dat het voor iedereen het beste is als je uit elkaar gaat. Als het zo ver is moet je een groot aantal keuzes maken en ingrijpende beslissingen nemen.
Niet alleen voor jezelf en je partner maar ook voor je kinderen is er verdriet en onzekerheid. Als je op een goede manier en in zekere harmonie alles met je partner kunt regelen dan is het goed om na te denken of co-ouderschap een mogelijkheid voor jullie is. Je deelt dan samen de zorg over de kinderen en hebt beide je deel in de opvoeding.
Wat is co-ouderschap?
Eigenlijk is het hierboven al gezegd: co-ouderschap betekent dat je na de scheiding samen de zorg voor je kinderen op je neemt, in alle opzichten, dus ook financieel. Je kinderen wonen een deel van de tijd bij jou en in die tijd heb je de volledige zorg voor je kinderen. Het andere deel wonen de kinderen bij je partner, die dan de zorg voor zijn of haar rekening neemt. Jullie blijven beiden op die manier op de hoogte van het wel en wee van de kinderen en maakt ze mee in hun dagelijks leven. Op die manier blijft een goed band van je kinderen met beide ouders bestaan.
Wanneer kiezen voor co-ouderschap?
Kiezen voor co-ouderschap betekent dat de verhouding tussen jou en je (ex)partner goed moeten zijn. Co-ouderschap vraagt namelijk dat je veel overlegt met de andere ouder en dat je veel contact met elkaar hebt. Als je niet op een goede manier uit elkaar gaat en er bij één of bij allebei veel wrok en frustratie is, dan kan het moeilijk zijn om in harmonie afspraken te maken over de zorg voor je kinderen.
Ook de mening van je kinderen is belangrijk. Co-ouderschap houdt voor hen in, dat ze in twee verschillende huizen wonen en vaak moeten “verhuizen”. Niet alle kinderen kunnen daar even goed tegen. Co-ouderschap betekent ook dat je niet al te ver bij elkaar uit de buurt woont en dat je niet zomaar kunt besluiten ergens anders te gaan wonen; dat moet je met je ex-partner overleggen.
Ten slotte moet jullie beide manier van leven het mogelijk maken; werk en de eisen die daar aan je gesteld worden kunnen het soms moeilijk maken co-ouderschap op een goede manier te regelen.
Hoe regel je het?
Co-ouderschap wordt geregeld in het ouderschapsplan, dat bij de echtscheiding opgesteld wordt. Een ouderschapsplan is verplicht als je gaat scheiden. Ook bij de beëindiging van een geregistreerd partnerschap is dat zo en zelfs als samenwoont en kinderen hebt; in het laatste geval hoeft het ouderschapsplan niet door de rechter vastgesteld te worden.
In het ouderschapsplan leg je vast welk deel van de tijd de kinderen bij de ene ouder zijn en welk bij de ander en ook andere zaken, bijvoorbeeld hoe je het overleg tussen jullie beiden regelt en financiële zaken.
Waar moet je om denken?
Er zijn veel dingen waar je om moet denken als je co-ouderschap wilt regelen. De belangrijkste zijn:
- Allereerste is het belangrijk je kinderen te betrekken in de beslissingen die je neemt. Zeker als je kinderen wat ouder zijn, dan zullen ze hun eigen ideeën hebben over waar ze het liefst willen zijn en daar moeten jullie allebei rekening mee houden, om te voorkomen dat het later tot problemen leidt.
- Bij scheiding wordt ook altijd bepaald wie het gezag heeft over de kinderen. Wil je samen voor de kinderen zorgen dat is het het beste ook gezamenlijk het gezag over je kinderen te houden.
- Maak duidelijke afspraken over wanneer het kind bij jou is en wanneer bij de ander. Regel hoe het “verhuizen” gaat: wie brengt en haalt de kinderen?
- Je moet het financiële deel goed regelen. De huidige regelingen rond kinderalimentatie houden nog niet echt rekening met co-ouderschap. Kinderalimentatie wordt nu altijd door de ouder met het hoogste inkomen betaald aan de ouder met het laagste inkomen. Wel kan die kinderalimentatie lager zijn als die meest verdienende ouder zelf direct een deel van de zorg op zich neemt. Er zijn plannen de regelingen rond kinderalimentatie te wijzigen, waarbij co-ouderschap ook beter ingepast zal worden.
Ook de belastingdienst houdt geen rekening met co-ouderschap. Het kindgebonden budget wordt altijd maar aan één ouder uitgekeerd. Het is meestal slim om de minst verdienende ouder het kindgebonden budget te laten krijgen, omdat dat dan hoger is. Je kunt daar in de andere financiële regelingen rekening mee houden. Als je meer kinderen hebt, dan kun je eventueel het zo regelen, dat je elk voor 1 of meer kinderen het kindgebonden budget aanvraagt; jij krijgt dan het kindgebonden budget voor de kinderen waar voor jij het hebt aangevraagd en je partner voor de kinderen voor wie welke hij het heeft aangevraagd.
Je kunt wel met de SVB regelen dat de kinderbijslag over jullie beide wordt verdeeld. - Maak afspraken over hoever je maximaal van elkaar weg wilt wonen. Hoe groter de afstand, hoe lastiger het is de kinderen naar en van school te brengen en te halen. Ook de omgang met vrienden en vriendinnen wordt voor de kinderen lastig als jullie ver van elkaar wonen. Realiseer je ook dat je in de toekomst niet zomaar kunt verhuizen; je zult dat met je ex-partner moeten overleggen.
- Maak goede afspraken over de communicatie. Vooral als er in het leven van je kinderen of jezelf iets verandert moet het duidelijk zijn, hoe je daar met elkaar over praat, maar ook over alledaagse dingen over hoe laat ze naar bed moeten en dergelijke!
Beëindiging co-ouderschap
Je denkt het allemaal goed geregeld te hebben en goede afspraken gemaakt te hebben, maar na verloop van tijd blijkt toch dat het moeilijk is de vrede met de andere ouder te bewaren. Dat kan gebeuren, ook al is het goed om niet zomaar de moed op te geven. Het kan ook zijn dat je kinderen zelf aangeven moeite te hebben met de manier van leven in het co-ouderschap.
Maar kun je eenzijdig het co-ouderschap beëindigen, als het niet meer gaat?
Gemakkelijk is het niet. Omdat het co-ouderschap vastgelegd is in het ouderschapsplan, dat bij je scheiding door de rechter is vastgesteld, moet je het ook via de rechter beëindigen.
En de rechter zal dat niet zo maar doen; het moet echt duidelijk zijn dat er gegronde redenen zijn. Zo blijkt uit de rechtspraak bijvoorbeeld dat alleen de wil te verhuizen naar een andere plaats, voor je werk of om met een nieuwe partner te gaan samenwonen, voor de rechter niet voldoende reden is: Hij stelt het belang van het kind voorop en gaat er meestal van uit dat de ongewijzigde situatie voor het kind het beste is.
Je moet dus echt kunnen aantonen dat het belang van de kinderen in gevaar is of dat je partner zich niet aan de afspraken houdt of dat bijvoorbeeld een verhuizing onontkoombaar is.
Je kunt het co-ouderschap natuurlijk wel beëindigen als jullie allebei daar mee instemmen en ook de kinderen er geen problemen mee hebben.
Ook eindigt het co-ouderschap als je kind dat wilt op het moment dat hij of zij 18 jaar wordt.
Conclusie
Met co-ouderschap geef je het beste invulling aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid die je voor je kinderen hebt. Maar het is niet altijd even gemakkelijk. Je bent als partners dan wel gescheiden, je blijft wel gezamenlijk ouders en je zult dus ook altijd met je partner in zijn of haar rol als ouder te maken houden.
Je zult ook in je houding naar je kinderen het co-ouderschap moeten respecteren. Als je al kritiek hebt op de manier waarop je ex-partner met de kinderen omgaat, zeg dat dan niet tegen je kinderen, maar rechtstreeks tegen hem of haar. Zorg dat je kinderen niet in een loyaliteitsconflict komen. Er is kortom, zelfdiscipline nodig en dat terwijl er misschien nog veel verdriet, woede en frustratie naar je partner is na de scheiding.
Maar het is de moeite van de inspanning waard: je gunt je kinderen een goede band met hun beide ouders en dat is de beste voorwaarde dat ze in harmonie en een veilige omgeving opgroeien, ondanks de scheiding en het feit dat hun ouders niet meer bij elkaar wonen.