Ouders met ADHD

ADHD: volwassenen en kinderen

Aan de hand van medicijngebruik stelt men dat er 75.000 kinderen met ADHD zijn in Nederland. Omdat niet elk kind medicatie gebruikt, wordt er geschat dat het daadwerkelijk om 200.000 gaat. Dit tegenover zo’n 38.000 volwassenen.

Naar schatting zijn 70-80% van de diagnoses van ADHD bij kinderen niet correct. Deze diagnoses zouden te snel gesteld zijn, zonder naar het hele plaatje te kijken, zonder andere stoornissen of leer- gedrags- en/of opvoedingsproblemen uit te sluiten.

Sommige ouders zien een verandering in zichzelf nadat hun kind de diagnose heeft gekregen. Problemen in hun eigen leven kunnen ze een plaatsje geven, sommige dingen worden in één keer duidelijker. Sommige ouders herkennen zichzelf en hun gedrag, in dat van hun kind. Om zich vervolgens af te vragen: heb ik ook ADHD? Uit onderzoek blijkt dat kinderen die met ADHD gediagnosticeerd zijn, in 40% van de gevallen ook een ouder hebben met ADHD.

ADHD: zit het in de familie?

Uit onderzoek blijkt dat als er één kind of ouder met ADHD is gediagnostiseerd in het gezin of de familie, de kans groot is dat er ook bij andere familieleden ADHD speelt. Zo kan het ook zijn dat je als ouder sommige puzzelstukjes van je eigen leven in elkaar kan gaan passen, nadat je kind is gediagnostiseerd met ADHD. Er kan een aha-gevoel ontstaan. Uit tweelingenonderzoek blijkt dat er bij hen 70-80% sprake is van erfelijkheid, tegenover 20-30% omgevingsfactoren. Bij broers en zussen zet zich dat om in een 3-5 keer zo grote kans om ook gediagnostiseerd te worden met ADHD.

ADHD lijkt dus iets te maken te hebben met erfelijkheid. Toch is dit niet iets wat altijd bepaalt of een kind ook daadwerkelijk ADHD heeft. 46% van de jongens en 38% van de meisjes die erfelijk belast zijn met ADHD, ontwikkelen ook daadwerkelijk ADHD en/of wordt het uiteindelijk gediagnosticeerd. Bij 38% van de jongens is er geen sprake van erfelijkheid.

Uit deze gegevens kan dan ook geconcludeerd worden dat nog niks echt zeker is rondom ADHD. Waar het vandaan komt, wat het precies is en of het erfelijk is, het lijken allemaal theorieën. De ene theorie lijkt soms wat meer ondersteund met onderzoeken dan de andere. Maar niets lijkt echt 100% duidelijk en verklaarbaar.

Wat wel duidelijk is, is dat er ouders zijn die zichzelf gaan herkennen in hun kind(eren). Nadat je met je kind door het hele proces bent gegaan van herkennen en diagnosticeren, kan je soms je eigen problemen gaan plaatsen. Door er zelf meer over te leren via je kind en het proces, herken je in één keer die drukte in zijn hoofd en andere problemen die daaruit voort kunnen komen. Naar schatting zijn er vrij veel volwassenen die met dezelfde problematiek rondlopen als veel kinderen. Zij hebben echter vaak geleerd met deze dingen om te gaan. En soms ook niet. Zo kan het zijn dat je als volwassene door te sporten en een actief leven te leiden hebt geleerd je hyperactiviteit te sturen en te plaatsen. Vaak is de drukte in je hoofd minder makkelijk te temmen.

Kenmerken ADHD bij volwassenen

De kenmerken van ADHD kunnen zich bij volwassenen anders laten zien dan bij kinderen. Zo kan een volwassene met ADHD vaak chaotisch zijn in de privésfeer, maar ook op de werkvloer. Assertief en snel enthousiast, maar op het zelfde moment ook onzeker. Deze eigenschappen kunnen problemen veroorzaken op het werk, thuis en in sociale contacten.

Andere kenmerken die zich voor kunnen doen bij volwassenen met ADHD zijn:

• Heeft neiging tot chaos in huis, de administratie, het huishouden en de agenda.
• Gevoel geen controle te hebben, neemt zich vaak voor hier iets aan te gaan doen.
• Moeite met het stellen en bereiken van doelen.
• Vaak dingen kwijt, vermijd klusjes.
• Ervaart een overweldigend gevoel bij drukte.
• Moeite met zichzelf te motiveren.
• Praat vaak aan één stuk door.
• Kan afwezig lijken of ongeïnteresseerd.
• Snel verveeld in situaties en relaties.

Tips voor ouders met ADHD

Als je jezelf herkent in je kind met betrekking tot ADHD, of je hebt zelf ook de diagnose AD(H)D, zijn er een aantal dingen waar je rekening mee kunt houden. Als basis is het zo dat je als je jezelf als volwassene goed voelt, je beter in staat bent om je kind te begeleiden in zijn ontwikkeling. Dit kan je doen vanuit de volgende drie tips:

• Breng structuur aan in je eigen leven.

Probeer structuur te brengen in je dagelijkse leven. Bijvoorbeeld met een duidelijke visuele agenda of planning. Plan je dag, je week, misschien zelfs je maand. Door hiermee te oefenen ben je in staat om, na enige oefening, overzicht te krijgen in je dagelijks leven en de verwachtingen, afspraken en contacten die daarbij horen. Structuur in je dagelijkse leven zorgt voor rust en voorspelbaarheid.

• Stel haalbare doelen voor jezelf

Doelen in het leven zijn prima. Ze kunnen echter een probleem worden als ze niet haalbaar zijn. Dit heeft niets te maken met ambitie, intelligentie of wat dan ook. Haalbare doelen zorgen voor rust en een toekomstbeeld, zonder dat ze onmogelijk en volledig onhaalbaar zijn. Doelen die niet haalbaar zijn kunnen juist voor onzekerheid en depressie zorgen. Stel dus kleine, haalbare doelen. Hierin kan je in het begin wat kleiner denken en later breder.

• Probeer het positief te bekijken.

Veel drukte in je hoofd en het gevoel dat jij er altijd harder voor moet werken, kan zorgen voor negatieve, depressieve gevoelens. Probeer het van de andere kant te bekijken. Iedereen heeft zijn eigen vaardigheden, competenties en sterke kanten. Zie de uitdagingen als je persoonlijkheid en probeer die te gebruiken. Weest creatief met je kinderen. Gebruik je hoofd dat zoveel connecties maakt dat je er gek van wordt, om te brainstormen op je werk om met nieuwe, outside the box, ideeën te komen.

Bovenstaande tips kan je verder uitwerken en aanvullen met behulp van een professional of iemand anders waar je je prettig bij voelt en die jou begrijpt. Dit zorgt ervoor dat je zelf beter leert omgaan met je AD(H)D, waardoor je als ouder meer kan betekenen voor je kind met AD(H)D.

Vraag hulp bij ADHD

Ook voor volwassenen, net als voor kinderen, zijn er organisaties die hun diensten aanbieden aan volwassenen met ADHD. Zij zijn gespecialiseerd hierin en kunnen advies en begeleiding bieden om jou te helpen om te gaan met de kenmerken van ADHD. Hierbij is het belangrijk dat je een manier van werken vind die bij jou past, net als de begeleiding voor kinderen. Hiervoor kan je hulp vragen aan je huisarts en je kan zelf op onderzoek uitgaan. Jij bent tenslotte de specialist van je eigen gevoelens. Een ander kan slecht helpen bij het in beeld brengen van de problemen en erbij helpen je handvatten te geven om hiermee om te leren gaan.